Inhoud

• Wat is hoest?
• Kan ik er zelf iets tegen doen?
• Wat kan de apotheker voor mij doen?
• In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?
• Welke medicijnen worden gebruikt bij

Hoest

Wat is hoest?

Af en toe hoesten is normaal. Het is een natuurlijke manier van je lichaam om je keel, luchtpijp en longen schoon te maken. Door te hoesten haal je daar slijm, stof en vuil weg.

• Aan de binnenkant van de keel, luchtpijp en longen zit slijmvlies. Dit is huid met een laagje slijm. Onder het slijmvlies liggen zenuwen.
• Stof, vuil en extra slijm geven een prikkel aan die zenuwen. Door die prikkel hoest je.
• Het slijm komt door het hoesten in de mond. Je kunt het doorslikken. Het gaat dan naar de maag en komt met de poep het lichaam uit.
• Soms moet je hoesten zonder dat er slijm komt. We noemen dat een droge hoest of kriebelhoest.

• In het slijmvlies kunnen wondjes komen door bijvoorbeeld een virus of rook. Hierdoor voel je een prikkel en ga je hoesten.
• Ook gaat het slijmvlies vaak meer slijm maken. Daardoor hoest je vaker.

Meestal komt hoesten door een virus. Bijvoorbeeld bij verkoudheid of griep.

• een longontsteking  
  Dan voel je je vaak ook erg ziek.
• COPD  
  Dit komt meestal door roken. Je hoest ook slijm op. Bij het uitademen kun je een piep of brom horen.
• astma 
  Dan kun je benauwd zijn en piepend ademen.
• roken en vapen  
  Door roken en vapen kun je gaan hoesten. Ook als anderen bij jou in de buurt roken, kun je daardoor gaan hoesten.
• vaak je keel schrapen  
  Daardoor krijg je wondjes in je keel. Die wondjes zorgen voor een prikkel om te hoesten.
• stoffen waar je allergisch voor bent  
  Bijvoorbeeld bij allergie voor huisstofmijt of huisdieren. Of hooikoorts.
• iets wat in de luchtpijp komt doordat je je verslikt
  Bijvoorbeeld eten of drinken.
• kinkhoest
• erg koude of warme lucht
• airco
• uitlaatgassen
• chemische stoffen
  Bijvoorbeeld chloor of ammoniak.

Kan ik er zelf iets tegen doen?

Je kunt een aantal dingen doen om minder te hoesten:

• Zorg voor schone lucht. 
  Zet ventilatie-roosters of een raam open. Laat niemand binnen roken. Als je rookt: stop met roken.
• Drink vaak iets. 
  Drink bijvoorbeeld water of thee. Neem steeds iets te drinken mee. Door vaak een slokje te drinken, hoef je minder te hoesten.
• Schraap je keel niet. 
  Dit zorgt voor wondjes in je keel en daardoor ga je weer hoesten.
• Zuig af en toe op een snoepje of kauw op kauwgom. 
  Je maakt dan meer speeksel. Dit zorgt voor minder prikkel om te hoesten.
• Neem af en toe honing. 
  Laat een lepel honing smelten in je mond en slik het door. Of neem thee met honing. Dit kun je ook doen voor je gaat slapen. Na de honing kun je gewoon je tanden poetsen.

Als je neus verstopt is door een verkoudheid, kunnen neusdruppels met zout water helpen om je neus open te houden. Je hoeft dan niet steeds door je mond te ademen. Je keel wordt dan minder droog, waardoor je minder moet hoesten.

• Je kunt zout water zelf maken: los een theelepel zout op in een limonadeglas met lauw water. Doe een paar keer per dag een paar druppels in ieder neusgat.
• Je kunt ook een spray of druppels met zoutoplossing kopen bij de drogist of apotheek. Een recept is niet nodig.

Wat kan de apotheker voor mij doen?

Verzachtende hoestmiddelen
U kunt uw keel verzachten met een hoestmiddel met althaea, tijm, saccharose of honing. Dit kunt u ook zonder bezwaar gebruiken tijdens zwangerschap en borstvoeding.

Noscapine
Als u last heeft van kriebelhoest, dan kunt u ook kiezen voor een hoestmiddel met noscapine. Dit medicijn onderdrukt namelijk de hoestprikkel en is zowel voor kinderen als voor volwassenen geschikt. Bij slijmhoest is noscapine minder geschikt, omdat het slijm er dan niet uit wordt gehoest. Het kan worden gebruikt tijdens de zwangerschap. Geeft u borstvoeding? Dit medicijn komt in de moedermelk. Het is niet zeker of dit medicijn veilig is voor de baby. Vraag aan uw arts of apotheker of u dit medicijn mag gebruiken.

Let op bij diabetes
Als u diabetes heeft, let dan op de hoeveelheid suiker die een hoestmiddel bevat en of dit in te passen is in uw dieet. Ook kunt u kiezen voor een suikervrij hoestmiddel, uw apotheker kan u hierbij helpen.

Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.

• Receptcontrole

De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.

• Overzicht van uw medicijnen

Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.

• Delen van informatie over uw medicijnen met andere zorgverleners

Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.

• Begeleiding bij nieuwe geneesmiddelen

Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.

• Ondersteuning als u uw medicijnen weleens vergeet in te nemen

De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.

• Persoonlijk gesprek over uw medicijnen

Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.

• Medicatiebeoordeling

Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.

• Zelfzorg

Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.

• Bezorgservice

Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.

In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?

Spoed: Bel direct je huisarts of de huisartsen-spoedpost als je 1 of meer van deze klachten hebt:

• Je ademt snel of moeilijk als je rustig zit of ligt.
• Je maakt een piepend geluid bij het ademhalen.
• Je raakt in de war of suf (slaperig).
• Je voelt dat je snel zieker wordt.
• Je hoest bloed op.

Bel dezelfde dag je huisarts of huisartsen-spoedpost als 1 of meer van deze dingen voor jou kloppen:

• Je krijgt opnieuw koorts nadat je een paar dagen geen koorts meer had (boven de 38 graden).
• Je bent ouder dan 75 jaar, je hebt koorts en voelt je ziek.
• Je hebt een ernstige ziekte van je hart of longen, bijvoorbeeld ernstig hartfalen of ernstig COPD.
• Je hebt minder weerstand door een ziekte of medicijnen, bijvoorbeeld leukemie of chemotherapie.

Bel je huisarts op werkdagen als 1 of meer van deze punten voor jou kloppen:

• Je hebt pijn in de borstkas.
• Je hebt langer dan 3 dagen koorts.
• Je hoest langer dan 4 weken, maar je bent verder niet ziek.
• Je rookt en je hebt vaker periodes waarin je veel hoest.
• Je maakt je zorgen over het hoesten.

Heb je ook koorts? Lees meer bij Ik heb koorts.

Welke medicijnen worden gebruikt bij

Verzachtende hoestmiddelen
Verzachtende hoestmiddelen verzachten de keel. Het hoesten wordt hierdoor minder pijnlijk. Ze werken ongeveer even goed als een lepel honing of een dropje om de keel te verzachten. Bijvoorbeeld tijm met althaea als siroop of pastilles. 

Hoestprikkeldempende middelen
Hoestprikkeldempende middelen verhogen de hoestprikkeldrempel in het centrale zenuwstelsel. Hierdoor kan de neiging tot hoesten minder worden. Ze worden gebruikt bij kriebelhoest, wanneer de keel en longen zijn geïrriteerd. Voorbeelden zijn noscapine en codeïne.

Het is niet zeker dat deze medicijnen werken tegen hoest, terwijl u wel bijwerkingen kunt krijgen. Daarom raden artsen deze medicijnen niet meer aan bij hoest. 

Middelen bij een slijmhoest
Sommige middelen bij slijmhoest stimuleren de aanmaak van slijm. Hierdoor kunt u slijm makkelijker ophoesten. Voorbeelden zijn dranken met anijs, salmiak of zoethout.

Andere middelen maken taai slijm in de luchtwegen dunner en minder taai, waardoor het slijm makkelijker is op te hoesten. Voorbeelden zijn acetylcysteïne, broomhexine en carbocysteïne.

Behandeling van slijmhoest is meestal niet nodig, omdat hoesten het slijm juist verwijdert. Er is geen bewijs dat middelen bij slijmhoest werken. 

Antihistaminica
Antihistaminica zijn medicijnen tegen allergie. Het gebruik van deze medicijnen bij hoest is niet bewezen. Wel kunnen deze medicijnen u suf en slaperig maken, waardoor de hoest u minder uit de slaap houdt. U mag deze medicijnen niet gebruiken bij een productieve hoest. Voorbeeld is promethazine.

Kamille
Heeft u last van slijm bij het hoesten, dan kunt u het ophoesten van slijm vergemakkelijken door te stomen met heet water, waaraan eventueel kamille is toegevoegd.

Levomenthol
Heeft u last van slijm bij het hoesten, dan kunt u het ophoesten van slijm vergemakkelijken door te stomen met heet water, waaraan eventueel levomenthol is toegevoegd.